Рус Бел Eng

Інфармацыйна-аналітычнае ўпраўленне

Паштовы адрас:
вул. Савецкая, 11, 220010, г. Мінск, Рэспубліка Беларусь

Факс:  +375 (17) 222-32-13
Тел.:   +375 (17) 222-64-75           

Электронная пошта:
inform@house.gov.by

10.06.2021

10 чэрвеня 2021 г. у Палаце прадстаўнікоў адбыліся парламенцкія слуханні на тэму «Нацыянальная сістэма адукацыі: стан, заканадаўчае рэгуляванне, шляхі ўдасканалення».

У мерапрыемстве прынялі ўдзел Міністр адукацыі Рэспублікі Беларусь Карпенка І.В., Старшыня Вышэйшай атэстацыйнай камісіі Рэспублікі Беларусь Гучок А.Я., члены Савета Рэспублікі, прадстаўнікі міністэрстваў і дзяржаўных камітэтаў, абласных і Мінскага гарадскога выканаўчых камітэтаў, іншых дзяржаўных органаў, устаноў адукацыі, прадпрыемстваў і грамадскіх аб’яднанняў, студэнты Беларускага дзяржаўнага педагагічнага універсітэта імя Максіма Танка.

Адкрываючы пасяджэнне, Старшыня Палаты прадстаўнікоў Андрэйчанка У.П. адзначыў, што ў эпоху глабалізацыі барацьба за інтэлектуальныя рэсурсы планеты абвастраецца да мяжы. І ў гэтых умовах перспектывы забеспячэння суверэнітэту, устойлівага развіцця і народнага адзінства напрамую залежаць ад чалавечага капіталу. Паколькі галоўным крытэрыем яго якасці з’яўляецца адукацыя, то стварэнне адукацыйнай сістэмы новага тыпу, здольнай гнутка рэагаваць на выклікі часу, фармулюецца ў цяперашні час як ключавая дзяржаўная задача ва ўсім свеце.


Такая задача была пастаўлена і на VI Усебеларускім народным сходзе. І ўдзельнікам слуханняў трэба высветліць, наколькі папраўкі, што ўносяцца ў Кодэкс аб адукацыі, адказваюць патрэбам дня цяперашняга і што трэба рабіць у далейшым для дасягнення гэтай мэты.

Кажучы пра неабходнасць перамен у адукацыі, У.П.Андрэйчанка адзначыў, што гэта не азначае адмовы ад падыходаў у гэтай сферы, што на практыцы даказалі сваю эфектыўнасць. Такая прынцыповая пазіцыя Кіраўніка дзяржавы, якую падзяляюць усе прысутныя ў зале ўдзельнікі слуханняў.

Следствам цыфравізацыі эканомікі стала бурлівая кадравая рэвалюцыя, вынікам якой стала знікненне многіх прафесій або іх замена штучным інтэлектам. Для павышэння канкурэнтаздольнасці нашых грамадзян на рынку працы неабходна ўжо сёння актыўна перабудоўваць сістэму прафесійнай падрыхтоўкі, умацоўваючы сувязь адукацыі, навукі і вытворчасці, улічваючы аспекты рэгіянальнай палітыкі і робячы стаўку на кампетэнцыі, запатрабаваныя эканомікай ведаў. Гэта, у сваю чаргу, запатрабуе пэўнага зрушэння акцэнтаў у змесце адукацыі і арганізацыі навучальнага працэсу, паколькі аб’ём ведаў у свеце бесперапынна павялічваецца, і засвойваць іх традыцыйнымі метадамі становіцца практычна немагчыма.

У.П.Андрэйчанка сказаў, што перад адукацыяй стаіць задача не толькі ўзброіць маладых людзей пэўным наборам ведаў, але і навучыць іх творча думаць, самастойна арыентавацца ў бясконцым інфармацыйным моры, прывіць ім патрэбу вучыцца на працягу ўсяго свайго жыцця. У гэтым плане складана пераацаніць ролю лічбавых тэхналогій, якія дазваляюць вынаходзіць крэатыўныя адукацыйныя мадэлі і гнуткія траекторыі навучання з улікам індывідуальных асаблівасцей, патрэб і памкненняў навучэнцаў. Разам з тым, сучасныя тэхналогіі трэба ўспрымаць не як панацэю, а як інструмент, якім і педагогі, і іх вучні павінны навучыцца правільна карыстацца, каб па-новаму і з карысцю арганізаваць навучальны працэс для ўсіх яго ўдзельнікаў. Акрамя таго, як справядліва заўважыў Прэзідэнт, мы не павінны забываць і пра тое, што школа павінна выхоўваць гарманічна развітую асобу і годнага члена грамадства, а значыць, фарміраваць у падрастаючага пакалення не толькі прафесійныя навыкі, але і цэласнае ўспрыманне свету. І тут нішто не заменіць жывыя зносіны настаўніка і выхаванца.

Вялікая роля ў фарміраванні багатага ўнутранага свету, развітога ўяўлення, умення суперажываць іншым і кіраваць уласнымі эмоцыямі — тых якасцей, якія дапамагаюць кансалідаваць грамадства, умацоўваць грамадзянскі мір і сацыяльную стабільнасць — належыць цыклу гуманітарных дысцыплін, якія закліканы прывіць падрастаючаму пакаленню правільнае ўяўленне аб духоўных каштоўнасцях, аб абавязку, гонары, патрыятызме, аб дабрадзейных справах і міласэрнасці. І калі мы кажам пра якасць чалавечага капіталу, то тэндэнцыя адыходу ад гуманітарнай адукацыі, якую мы сёння назіраем, павінна нас насцярожваць. І калі мы не выправім сітуацыю, гэта можа мець для краіны наступствы, пакрыць якія не дапамогуць ніякія інвестыцыі.

Сур’ёзную ўвагу трэба надаць пытанням падрыхтоўкі педагагічных кадраў, адзначыў У.П.Андрэйчанка. Выпадковых людзей у гэтай прафесіі быць не павінна. Бо настаўнікам даводзіцца мець справу з самой нявывучанасці і не пазнанай матэрыяй — чалавечай душой. Ды і сама сістэма адукацыі — гэта жывы і неверагодна складаны арганізм, нармальнае функцыянаванне і развіццё якога ў велізарнай ступені залежыць ад таго, як складваюцца ўзаемаадносіны трох ключавых інстытутаў — дзяржавы, школы і сям’і.

Кажучы пра сапраўдную мэты інтэграцыі нацыянальнай сістэмы адукацыі ў сусветную адукацыйную прастору, Старшыня Палаты прадстаўнікоў сказаў, што яна павінна быць у тым, каб менавіта нашы навучальныя ўстановы станавіліся ўсё больш прывабнымі для замежнікаў. Толькі так мы зможам павысіць свае стаўкі ў барацьбе за кантроль над інтэлектуальнымі рэсурсамі. А калі ўжо казаць аб збліжэнні адукацыйных стандартаў, праграм і мадэляў навучання, то першачарговай задачай для нас тут з’яўляецца ўмацаванне ўсебаковага супрацоўніцтва і гарманізацыя заканадаўства ў галіне адукацыі ў рамках Саюзнай дзяржавы і іншых інтэграцыйных утварэнняў.


У сваім выступленні Міністр адукацыі І.В.Карпенка адзначыў, што нацыянальная сістэма адукацыі адпавядае ўсім патрабаванням, якія прад’яўляе да яе грамадства і дзяржава. Захоўваюцца і будуць заставацца нязменнымі асноўныя прынцыпы: дзяржаўная падтрымка, справядлівасць і роўны доступ да якаснага адукацыі, мэтавы набор, гарантыя першага працоўнага месца. Рэалізуецца таксама важнейшы прынцып — «адукацыя праз усё жыццё». У праекце Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб адукацыі замацаваны пераход да ўсеагульнай сярэдняй адукацыі, які фактычна ўжо рэалізаваны на практыцы.

Па паказчыках у сферы адукацыі Рэспубліка Беларусь трывала замацавалася ў групе найбольш развітых краін свету. Аб прэстыжнасці і якасці адукацыі сведчыць і рост экспарту адукацыйных паслуг. Больш за 27 тысяч замежных грамадзян з 109 краін выбралі для навучання ўстановы адукацыі Беларусі.

І.В.Карпенка праінфармаваў удзельнікаў парламенцкіх слуханняў аб тым, што ўсе зводныя і мэтавыя паказчыкі Дзяржаўнай праграмы «Адукацыя і моладзевая палітыка» за 2016 — 2020 гады выкананы. Аднак глабальныя эканамічныя і сацыяльныя змены, што адбываюцца ў свеце, ставяць перад нацыянальнай сістэмай адукацыі новыя задачы. Асноўныя напрамкі эвалюцыйных пераўтварэнняў у галіне закладзены ў праекце Канцэпцыі развіцця сістэмы адукацыі Рэспублікі Беларусь да 2030 года. Найважнейшай задачай адукацыі, акрамя падрыхтоўкі кадраў для рынку працы, заўсёды было выхаванне грамадзяніна, фарміраванне высокамаральны асобы, якая валодае развітым пачуццём адказнасці за свой лёс і лёс краіны», — сказаў Міністр.

У цяперашні час Міністэрства адукацыі працуе над стварэннем Фонду моладзевых ініцыятыў — інфармацыйнай сеткі ў інтэрнэце, праз якую моладзь будзе інфармавацца пра новыя праекты, меры дзяржаўнай падтрымкі, а таксама будзе аказвацца грантавая падтрымка моладзевым ініцыятывам.


Па-новаму будзе арганізавана сямейнае выхаванне, і арганізуючым пачаткам павінна стаць школа. Гэта плануецца ажыццявіць у рамках рэалізацыі праекта «Бацькоўскі ўніверсітэт», а таксама іншых ініцыятываў. Гэтыя аспекты знайшлі адлюстраванне ў Праграме бесперапыннага выхавання дзяцей і вучнёўскай моладзі ў Рэспубліцы Беларусь на 2021 — 2025 гады, а таксама ў праекце Стратэгіі развіцця дзяржаўнай маладзёжнай палітыкі ў Рэспубліцы Беларусь да 2030 года, праекце Дзяржаўнай праграмы патрыятычнага выхавання насельніцтва, адным з распрацоўшчыкаў якой з’яўляецца Міністэрства адукацыі. Па агучанай інфармацыі гэтыя дакументы будуць яшчэ абмяркоўвацца. Але ўжо зараз іх асобныя палажэнні знаходзяць рэальнае ўвасабленне ў сістэме адукацыі.

Кіраўнік ведамства таксама распавёў аб неабходнасці стварэння нацыянальнай сістэмы ацэнкі якасці дашкольнай адукацыі, новых падыходаў да выніковай атэстацыі вучняў (змены закрануць выпускныя IX і XI класы), рэалізацыі індывідуальных адукацыйных праграм у развіцці прафесійнай адукацыі, змяненні фармату ўступнай кампаніі, зыходзячы з пераваг тэставання і гутаркі .

У галіне вышэйшай адукацыі адбудзецца абнаўленне зместу навучальных дысцыплін сацыяльна-гуманітарнага цыклу ў напрамку фарміравання грамадзянскіх і патрыятычных пазіцый спецыялістаў незалежна ад спецыяльнасці. У прыватнасці, сярод абавязковых для вывучэння дысцыплін плануецца ўвесці «Гісторыю беларускай дзяржаўнасці».


«Аднак можна стварыць самую сучасную матэрыяльна-тэхнічную базу, самыя лепшыя праграмы і падручнікі, але без педагога яны будуць нежывыя. Настаўнік, выхавальнік, майстар, выкладчык, кіраўнік установы адукацыі па-ранейшаму будуць заставацца ключавымі фігурамі ў сістэме адукацыі», — перакананы І.В.Карпенка.


У абмеркаванні тэмы парламенцкіх слуханняў таксама прынялі ўдзел рэктар установы адукацыі «Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт інфарматыкі і радыёэлектронікі» В.А.Богуш, генеральны дырэктар адкрытага акцыянернага таварыства «Мінскі трактарны завод» В.М.Воўк, дырэктар філіяла «Каледж сучасных тэхналогій у машынабудаванні і аўтасэрвісе» ўстановы адукацыі «Рэспубліканскі інстытут прафесійнай адукацыі» А.Я.Рыбак, загадчык дзяржаўнай установы адукацыі «Дашкольны цэнтр развіцця дзіцяці № 1 г. Магілёва» Т.Ю.Швяцова, дырэктар дзяржаўнай установы адукацыі «Сярэдняя школа № 14 г. Маладзечна» , член Пастаяннай камісіі Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь па адукацыі, навуцы, культуры і сацыяльным развіцці К.В.Капуцкая, настаўніца беларускай мовы і літаратуры дзяржаўнай установы адукацыі «Радунская сярэдняя школа» Воранаўскага раёна Гродзенскай вобласці А.А.Чарнавус, педагог-арганізатар дзяржаўнай установы адукацыі «Гімназія № 39 г. Мінска» А.В.Плыгаўко, настаўнік беларускай мовы і літаратуры дзяржаўнай установы адукацыі «Мяжысецкая сярэдняя школа» Магілёўскага раёна А.М.Лабаноўскі, дырэктар установы адукацыі «Нацыянальны дзіцячы тэхнапарк» С.М.Сачко.


Яны адлюстравалі такія тэмы, звязаныя з функцыянаваннем і развіццём сістэмы адукацыі, як удасканаленне адукацыйнага працэсу ва ўстановах вышэйшай адукацыі з выкарыстаннем інфармацыйна-камунікацыйных тэхналогій, узаемадзеянне арганізацый рэальнага сектара эканомікі з ўстановамі прафесійнай адукацыі ў падрыхтоўцы кваліфікаваных кадраў, арганізацыя апераджальнай падрыхтоўкі кадраў у каледжах, сучасныя тэндэнцыі развіцця сістэмы дашкольнай адукацыі, павышэнне якасці адукацыйнага працэсу ва ўстанове агульнай сярэдняй адукацыі, сучасная школа як цэнтр патрыятычнага выхавання падрастаючага пакалення, роля моладзевага руху ў фарміраванні грамадзянскай адказнасці навучэнцаў, роля выхаваўчага патэнцыялу школы ў фарміраванні асобы грамадзяніна-патрыёта, магчымасці дадатковай адукацыі ў прасоўванні і развіцці навыкаў і ўменняў адораных дзяцей і моладзі.


У ходзе дыскусіі дэпутаты Палаты прадстаўнікоў і іншыя ўдзельнікі слуханняў змаглі выказаць сваё бачанне далейшага ўдасканалення сістэмы адукацыі, унесці прапановы па праекце новай рэдакцыі Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб адукацыі.

Па выніках пасяджэння Пастаяннай камісіі Палаты прадстаўнікоў па адукацыі, культуры і навуцы даручана дапрацаваць праект рэкамендацый па выніках парламенцкіх слуханняў з улікам выступленняў і прапаноў, якія паступілі, і ўнесці яго на разгляд Палаты прадстаўнікоў на бягучай сесіі. Таксама камісіі трэба абагульніць усе матэрыялы слуханняў і размясціць іх на сайце Палаты прадстаўнікоў.


Усе навіны
Галоўныя навіны
Усе навіны Заканадаўчая дзейнасць Грамадска-палітычная дзейнасць Міжнародная дзейнасць

220010, Рэспубліка Беларусь, г. Мінск, вул. Савецкая, 11

Аддзел па арганізацыі работы з дакументамі
Тэл. (017) 222 32 62
Факс: (017) 327 37 84
E-mail: kc1@house.gov.by

Аддзел па рабоце са зваротамі грамадзян і юрыдычных асоб
Тэл. (017) 222 62 52
          (017) 222 63 58
E-mail: letters@house.gov.by

Накіраваць электронны зварот на адрас Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь і яе Cакратарыята вы можаце тут

Тэл. (017) 222 64 75
Факс: (017) 222 32 13
E-mail: inform@house.gov.by