Пятая сесія (з 02.04.2021 па 25.06.2021 )

Паважаныя дэпутаты і запрошаныя!

Пятая сесія Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь сёмага склікання завяршае сваю работу.

Яе прыярытэтамі сталі задачы, звязаныя з абаронай суверэнітэту, забеспячэннем ўстойлівага развіцця эканомікі і захаваннем народнага адзінства на гэтым лёсавызначальным этапе нашай гісторыі.

Суверэнітэт каштуе дорага. Гэты пасыл быў галоўным на сустрэчы Кіраўніка дзяржавы з парламентарыямі, членамі Канстытуцыйнай камісіі, прадстаўнікамі органаў улады, грамадскіх аб’яднанняў і мас-медыя. Развіццё сітуацыі вакол Беларусі з усёй відавочнасцю пацвярджае гэтую ісціну. Бо менавіта незалежная пазыцыя Беларусі на міжнароднай арэне і прыхільнасць да прынцыпаў справядлівага светаўладкавання сталі прычынай таго, што супраць нашага народа была развязана непрыхаваная вайна.

На рэалізацыю каляровага бліцкрыгу кінуты велізарныя фінансавыя рэсурсы. Мы адчулі на сабе дзеянне самых сучасных гібрыдных тэхналогій – ад разгойдвання грамадства знутры да спробы фізічнай ліквідацыі першых асоб дзяржавы.

Не распачаўшы ніякіх намаганняў для аб’ектыўнага аналізу сітуацыі, калектыўны Захад запусціў працэс эканамічнага задушвання краіны. І асобы цынізм складаецца ў тым, што чарговыя санкцыі супраць нашай краіны ўведзены менавіта ў дзень пачатку Вялікай Айчыннай вайны.

Тое, што ад гэтых санкцый пацерпяць простыя грамадзяне, замежных палітыкаў не хвалюе. Ды яны гэта асабліва і не хаваюць, кажучы, што беларусаў трэба добра пакараць, каб яны змянілі сваё паводзіны. Такое стаўленне да суверэннай дзяржавы – члену ААН і ўдзельніку АБСЕ — адкрытае беззаконне.

Імкнучыся ліквідаваць канкурэнта з сусветных рынкаў, зрабіць з Беларусі плацдарм для перадзелу свету, Еўрапейскі саюз, кіраваны ЗША, груба парушае асновы міжнароднага права і Статута ААН. Адкінуты палажэнні Будапешцкага мемарандума 1994 года, у якім Вялікабрытанія і ЗША ў сувязі з добраахвотнай адмовай нашай краіны ад статусу ядзернай дзяржавы кляліся ўстрымлівацца ад эканамічнага прымусу ў дачыненні да Рэспублікі Беларусь.

Падтрымка еўрапейцамі такой палітыкі і імкненне задаволіць пажар у цэнтры Еўропы — гэта чыстае вар’яцтва, бо кіраваны хаос ударыць бумерангам і па іх саміх. Больш за тое, тыя, хто жадаюць узорна пакараць беларусаў не ўлічваюць нашага нацыянальнага характару і не ведаюць нашай гісторыі. Сваю родную зямлю мы нікому не аддадзім.

Беларуская дзяржава ў стане і зробіць усё неабходнае для абароны суверэнітэту, тэрытарыяльнай цэласнасці і права народа выбіраць свой шлях развіцця на аснове нацыянальных інтарэсаў, традыцый і асаблівасцей менталітэту.

Прынятыя ў ходзе сесіі законы, накіраваныя на абарону суверэнітэту, канстытуцыйнага ладу, недапушчэнне рэабілітацыі нацызму, супрацьдзеянне экстрэмізму і тэрарызму, –– гэта выразны і недвухсэнсоўны сігнал усім, хто імкнецца разбурыць Беларусь. Любыя іх дзеянні, накіраваныя на дыскрэдытацыю дзяржавы, падрыў эканомікі і распальванне нянавісці ў грамадстве, атрымаюць жорсткі і рашучы адпор.

У роўнай ступені гэта адносіцца і да спробаў навязаць нашым людзям, асабліва моладзі, скажоныя ўяўленні аб гістарычным мінулым, паставіць пад сумнеў каштоўнасці і ідэалы, якія складаюць культурны код нацыі.

Нам нельга здаваць свае светапоглядныя пазіцыі. Бо гістарычная праўда і сувязь пакаленняў – гэта найважнейшыя ўмовы захавання беларускай мадэлі дзяржаўнасці. Гэтая задача патрабуе пастаянных салідарных намаганняў усіх дзяржаўных і грамадскіх інстытутаў. Такая пазіцыя была, у прыватнасці, замацавана ў нашых Рэкамендацыях па выніках парламенцкіх слуханняў па пытанні ўз’яднання заходнебеларускіх земляў у складзе БССР. І, зразумела, дэпутаты павінны быць самымі актыўнымі ўдзельнікамі рэалізацыі гэтага дакумента.

Тэма захавання гістарычнай памяці, перадачы духоўна-маральнай спадчыны і патрыятычных каштоўнасцей прайшла чырвонай ніткай і на парламенцкіх слуханнях аб шляхах развіцця нацыянальнай школы.

У прынцыпе адукацыя ператвараецца сёння для нас у прыярытэт нумар адзін. Бо ў глабальнай барацьбе за кантроль над рэсурсамі на першае месца выходзяць менавіта рэсурсы інтэлектуальныя. У гэтай сітуацыі канкурэнтаздольнасць любой дзяржавы залежыць ад якасці чалавечага капіталу.

Дыскусія аб шляхах стварэння адукацыйнай сістэмы новага тыпу, здольнай гнутка рэагаваць на выклікі часу, выявіла комплекс праблем, якія неабходна вырашыць дэпутатам пры падрыхтоўцы праекта Кодэкса аб адукацыі да другога чытання. Ад таго, як мы выканаем гэтую задачу, шмат у чым будуць залежаць здольнасць нашай моладзі самастойна арыентавацца ў жыцці, магчымасці раскрыцця інавацыйнага патэнцыялу эканомікі, дабрабыт беларускіх сем’яў, ды і ў цэлым дабрабыт грамадства.

Што ж тычыцца непасрэдна эканомікі, то, як мы бачым, прагнозы палітычных перабежчыкаў, што яна вось-вось абрынецца, не апраўдаліся. І гэта кажа аб правільнасці дзяржаўных падыходаў, у тым ліку заканадаўчага характару, да пытанняў развіцця нацыянальнай эканамічнай мадэлі ў кантэксце тых няпростых працэсаў, якія скалынаюць сёння ўвесь свет.

Прынятыя на сесіі законапраекты акажуць спрыяльны ўплыў на бізнес-асяроддзе і інвестыцыйны клімат, будуць садзейнічаць больш эфектыўнаму выкарыстанню паліўна-энергетычных рэсурсаў, нарошчванню патэнцыялу аўтамабільных перавозак, гандлёвага мараплаўства пад беларускім сцягам і іншае.

Трэба адзначыць таксама, што шэраг гэтых рашэнняў падрыхтаваны ў рамках ўзгаднення беларускага заканадаўства з палажэннямі Дагавора аб Еўразійскім эканамічным саюзе ў мэтах зняцця міждзяржаўных бар’ераў і забеспячэння свабоды руху тавараў, паслуг, капіталу і працоўных рэсурсаў.

У бліжэйшыя месяцы гэтую работу трэба працягнуць. Але асаблівую ўвагу неабходна надаць пакету бюджэтна-падатковых законапраектаў на 2022 год. Зважаю, калегі, што гэта задача не толькі для профільных камісій, але і для ўсяго дэпутацкага корпуса.

Важным напрамкам для нас застаецца ўдзел у дзейнасці Канстытуцыйнай камісіі. Тут сканцэнтраваны ўсе нашы прававыя напрацоўкі, вынікі міжпарламенцкага супрацоўніцтва і зносін з выбаршчыкамі.

У першым набліжэнні праект абноўленай Канстытуцыі павінен быць падрыхтаваны ўжо да жніўня. І гэта накладае на нас асаблівую адказнасць, асабліва ў плане работы на месцах, з грамадствам. За кожным з дэпутатаў стаяць дзесяткі тысяч грамадзян. Іх меркаванні, запыты і прапановы павінны быць пачутыя. Такую задачу паставіў Кіраўнік дзяржавы, звяртаючыся ў Авальнай зале непасрэдна да дэпутатаў.

Адным з вынікаў абагульнення прапаноў, якія гучалі на дыялогавых пляцоўках, сустрэчах з працоўнымі калектывамі і асабістых прыёмах, стала ініцыятыва парламентарыяў аб унясенні Прэзідэнтам канстытуцыйнага законапраекта.

У адпаведнасці з ім паўнамоцтвы мясцовых Саветаў дэпутатаў 28-га склікання прапануецца падоўжыць да выбрання новага складу Саветаў у адзіны дзень галасавання. Такое рашэнне дасць магчымасць забяспечыць стабільнасць і пераемнасць у рабоце прадстаўнічых органаў у пераходны перыяд.

У ходзе сесіі рэалізавана шырокая міжнародная праграма. Прычым зносіны з нашымі замежнымі калегамі праходзіла на ўсіх важнейшых дыскусійных пляцоўках, уключаючы Міжпарламенцкі саюз, Парламенцкую асамблею АБСЕ і ўсе міжпарламенцкія структуры постсавецкай прасторы. Толькі па лініі Міжпарламенцкага саюза дэлегацыя Беларусі прыняла ўдзел у 12 анлайн-мерапрыемствах разам з калегамі з 135 краін свету. А ўсяго ў такім рэжыме прайшло больш за 70 мерапрыемстваў.

Своеасаблівай ацэнкай ўнёску Рэспублікі Беларусь ва ўмацаванне міру на планеце стала выбранне беларускіх дэпутатаў у кіруючыя органы МПС — Бюро Пастаяннага камітэта па справах ААН і Савет Форуму маладых парламентарыяў.

Нашы кантакты працягваюцца і ў вочнай форме. Паспяховыя перагаворы, да прыкладу, праведзены з пасламі Ірана, Кітая, Малдовы, Пакістана і Расіі. Прыемна адзначыць супадзенне нашых пазіцый у ацэнках міжнароднай абстаноўкі, усведамленне важнасці ўзаемнай падтрымкі і імкненне паглыбляць супрацоўніцтва.

У гэтым плане знакавай падзеяй для нас стаў і афіцыйны візіт у Рэспубліку Беларусь парламенцкай дэлегацыі Малдовы. Мяркую, што падпісанне Сумеснай заявы аб супрацоўніцтве паміж нашымі парламентамі надасць новы імпульс двухбаковаму ўзаемадзеянню. А ў бліжэйшы час мы разлічваем прыняць у Мінску Спікера Нацыянальнай асамблеі Парламента Пакістана.

Акрамя таго, у перыяд сесіі беларускія парламентарыі ўдзельнічалі ў міжнародным назіранні за выбарамі, якія прайшлі ў Арменіі і Сірыі. На чарзе – Малдова, дзе нашы дэпутаты таксама ўвойдуць у склад назіральнай місіі.

Як бачым, паважаныя калегі, графік міжпарламенцкіх кантактаў у нас дастаткова шчыльны, і прадстаўленне, быццам наша краіна знаходзіцца ў нейкай ізаляцыі, не больш чым міф.

Зразумела, мы будзем і далей жорстка адказваць на ўсе варожыя выпады супраць Беларусі. Але гэта зусім не азначае, што мы зачыненыя для раўнапраўнага і паважлівага дыялогу з еўрапейскімі партнёрамі. Тым больш што ў старой Еўропе нямала палітыкаў, якія выдатна разумеюць усю недарэчнасць і небяспеку задумы паставіць Беларусь на калені.

Але ў цяперашніх умовах мы павінны больш актыўна дзейнічаць на іншых кірунках і рынках. У нас велізарны патэнцыял узаемадзеяння з краінамі СНД. І наступныя мерапрыемствы па лініі Міжпарламенцкай Асамблеі Садружнасці неабходна выкарыстоўваць для яго паслядоўнага раскрыцця.

У пазітыўным ключы будуецца супрацоўніцтва Беларусі з дзяржавамі Афрыкі, Лацінскай Амерыкі, Азіяцкага рэгіёну. Дэпутатам трэба больш актыўна працаваць і на гэтым кірунку, прасоўваючы рэалізацыю міждзяржаўных і міжурадавых пагадненняў і садзейнічаючы развіццю кааперацыйных сувязяў.

У гэтых мэтах неабходна аб’яднаць патэнцыялы беларускіх парламенцкіх груп дружбы па рэгіянальным прынцыпе. Пачатак гэтай рабоце пакладзены, і нам трэба паступова выходзіць на канкрэтныя вынікі.

Зразумела, найважнейшымі напрамкамі нашага супрацоўніцтва з’яўляюцца Расія і Кітай. Гэтыя звышдзяржавы імкнуцца нарошчваць саюзніцкія адносіны з намі. Пацвярджэннем таму сталі вынікі юбілейнай 60-й сесіі Парламенцкага Сходу Саюза Беларусі і Расіі і пытанні, абмеркаваныя на сустрэчы кіраўніцтва беларускага Парламента са Старшынёй Пастаяннага камітэта Усекітайскага сходу народных прадстаўнікоў Лі Чжаньшу.

Мы ўдзячныя Расіі і Кітаю за тую прынцыповую пазіцыю, якую яны занялі ў пытанні падтрымкі Рэспублікі Беларусь на міжнароднай арэне, і прапановы па паглыбленні стратэгічнага супрацоўніцтва. Іх паслядоўная рэалізацыя становіцца для нас прыярытэтнай задачай.

У рамках нашай работы ў ПА АДКБ асноўныя намаганні трэба засяродзіць на ўмацаванні абароннай моцы краін – удзельніц гэтай арганізацыі як гарантыі забеспячэння іх суверэнітэту і бяспекі.

Пытанні рэгіянальнай бяспекі і абароны нацыянальных інтарэсаў павінны заставацца і ў цэнтры ўвагі беларускай дэлегацыі ў ПА АБСЕ. На яе маючай адбыцца сесіі неабходна дакладна давесці да міжнароднай супольнасці аб’ектыўную інфармацыю аб сітуацыі ў краіне, магчымыя наступствы палітыкі дыктату і санкцый не толькі для Беларусі, але і Еўропы ў цэлым.

У такім жа ключы трэба папрацаваць і над падрыхтоўкай нашага ўдзелу ў пятай Сусветнай канферэнцыі спікераў парламентаў, якая пройдзе восенню ў Аўстрыі.

Як бачым, калегі, лета трэба будзе дастаткова напружанае. Таму пастаянным камісіям варта размеркаваць сілы такім чынам, каб якасна выканаць усе тыя задачы, якія пастаўлены перад Палатай прадстаўнікоў Кіраўніком дзяржавы і нашымі выбаршчыкамі.

Мы не маем права падзяліць іх на галоўныя і другарадныя. Усё, што мы сёння робім, аказвае непасрэдны ўплыў на характар правядзення складаных сацыяльна-палітычных пераўтварэнняў, закліканых забяспечыць нармальнае развіццё краіны ў няпростых сучасных умовах.

Паважаныя калегі, мяркую, вы пагадзіцеся, што ёсць пэўны сімвалізм у тым, што наша сесія праходзіла на фоне памятных мерапрыемстваў, прысвечаных 80-годдзю пачатку Вялікай Айчыннай вайны, і завяршаецца напярэдадні галоўнага нацыянальнага свята – Дня Незалежнасці Рэспублікі Беларусь.

Менавіта незалежнасць заўсёды была той каштоўнасцю, вакол якой аб’ядноўваўся беларускі народ у лёсавызначальныя моманты сваёй гісторыі. Сёння менавіта такі момант. І я ўпэўнены, што дэпутаты прыкладуць усе намаганні, каб адстаяць яго права самастойна вызначаць свой лёс.